गुरुवार, ३१ डिसेंबर, २०१५

वरात.

वरात.
दरवाजावर ऐकून दु:खांची दस्तक
स्वागतास मी उभा पूर्ण नतमस्तक.
बजावले त्याना मी देतानाच प्रवेश
घाबरली दु:खे माझा पाहून तो आवेश.
कुरवाळणे दु:खांना माझा स्वभाव नाही
फार काळ येथे लागणार निभाव नाही.
बघून उपेक्षा ती दु:खांनी काढला पळ
स्वागतास सुखांच्या मिळाले नव्याने बळ.
पलायनाची दु:खांच्या गेली सुखांना वर्दी
दारापुढे प्रवेशासाठी सुखांची ही गर्दी.
एकामागे एक सुखे येताहेत घरात
जीवनात चालू आहे आनंदाची वरात.
        .....प्रल्हाद दुधाळ.   



कर्तव्यपूर्ती .

कर्तव्यपूर्ती .
बजावावे कर्तव्य आपले
परताव्याचा हव्यास नको
सर्वस्व जरी अर्पण झाले
सन्मानाला पण ठेच नको.
लुटतील सारे लुटून घ्यावे
मनात कुठला किंतु नको
शहाणपणही सोडून द्यावे
देण्याचा परंतु शोक नको.
आयुष्य कर्तव्यात पणाला
पूर्ती नंतर रेंगाळणें नको
एकाकी हे आयुष्य आपले
बिल्कूल तयाची खंत नको.
जिध्द नव्याने उडण्याची ती  
पडण्याची परंतु लाज नको
अवकाशी नव्या विहरताना
जुन्या जगाची त्या याद नको.
जगणे आता आपल्यासाठी
जनलज्जेची उगा भ्रांत नको
नव्या दिशांचे नवीन कायदे
माघारीची ती बात नको.
       ......प्रल्हाद दुधाळ. 


बुधवार, ३० डिसेंबर, २०१५

आत्मभान.

आत्मभान.
व्यर्थ का ते संस्कार अन शिक्षण
बधिर झालय का आपल मन?
नावापुढील डिग्री कागदी फ़क्त
कशाला आटवले एवढे रक्त?
मिळवले हट्टाने अमूल्य ज्ञान
का पेलता येवू नये आव्हान?
आईबाबांच्या कष्टाचे नाही मोल
अपेक्षा सगळ्या त्या झाल्या का फोल?
मनमानीने गेलय आत्मसन्मान
येणार का आता वास्तवाचे भान?
जिध्दीनेच होती स्वप्ने ती साकार
तूच तुझ्या रे जीवनाचा शिल्पकार!
       ......प्रल्हाद दुधाळ.  


शनिवार, २६ डिसेंबर, २०१५

दिगंबर दत्ता.

दिगंबर दत्ता.

तु परतात्मा 
अनसुया सुता 
नमन तुजला 
दिगंबरा दत्ता.
त्रिशुळ डमरु 
हाती अवधुता 
शरण तुजला 
दिगंबर दत्ता. 
शंख चक्रधारी 
संगती गोमाता 
पावशी साधका 
दिगंबर दत्ता.
उभा तू पाठीशी 
धावशी स्मरता 
वंदन त्रिमुखी 
दिगंबर दत्ता.
   ..(c)..प्रल्हाद दुधाळ

वस्ती ती ...

वस्ती ती ...
होती ती गरीबांची वस्ती 
मने परंतु ती श्रीमंत होती.
छप्पर गळके ते कौलांचे 
तुटक्या पत्र्यांच्या तेथे भिंती.
रस्ते कैसे फुटभर गल्ल्या
रक्तापेक्षा माणुसकी नाती.
जातधर्माचे नव्हते कुंपण
सुखदु:खाचे सगे सोबती.
दिवाळी इद ख्रिसमस तेथे
धडाक्यात सजत गणपती.
निळे श्वेत वा हिरवे भगवे
झेंडे सारे एकत्र नाचती.
जयंती बाबांची बुध्द पोर्णिमा
असो पाडवा वा शिवजयंती.
गोडधोडाने होई साजरी
आगळे वेगळी एकी होती.
शिकले आता शहाणे सारे
बांधल्या धर्म जातीच्या भिंती.
पक्की आता घरेही तेथली
दुरावली पण माणुसकीची नाती.
आठविता मन विषण्ण होते
दिसता ती मुर्दाडांची वस्ती .
.(c)....प्रल्हाद दुधाळ.

मंगळवार, १ डिसेंबर, २०१५

कृतज्ञ मी.

 नोव्हेंबर च्या  शेवटच्या आठवड्याचा प्रत्येक दिवस हा कृतज्ञता दिवस (Thanks giving Day)म्हणून जगभर प्रामुख्याने पाश्चिमात्य देशात साजरा केला जातो.खरच ही किती अभिनव कल्पना आहे नाही ....
कृतज्ञ मी या जगाचा
पावला पावलावर भेटल्या
देव माणसांचा
दिला ज्यानी प्रचंड आनंद 
कृतज्ञ मी त्यांचाही
ज्यानी दिल्या वेदना
केले जीवन समृध्द अनुभवानी
कृतज्ञ मी पंचमहाभुतांचा
ज्यानी दिले हवा पाणी प्रकाश
जगण्याची प्रचंड उर्जा
सुर्य चंद्र चांदणे
रात्र आणि दिवस
आणि.....

कृतज्ञ मी निर्मिकाचा
ज्याने केली निर्मिती
दिली भलेबुरे ओळखण्याची
सारासार विवेकबुध्दी
नक्कीच कृतज्ञ आहे मी
माता पिता गुरूजन आणि
आपल्यासारख्या मित्रमैत्रिणींचा
ज्यानी हे आयुष्य
सुशोभित केले
प्रचंड स्नेहाने.
Thanks!Thanks!Thanks!
...प्रल्हाद दुधाळ.

सोमवार, ३० नोव्हेंबर, २०१५

प्रतिमा.

प्रतिमा.
लटके जयांवरी रुसावे.
असे कुणी जीवनी असावे.
नर्म विनोदावरही त्याच्या  
लोळत गडबडा हसावे.
कधीतरी त्याने अकारण
शेजारी निशब्दसे बसावे.
हळूवार संवाद साधावा
गुज ते अंतरीचे पुसावे.
ऋणानुबंध असे जुळावे
आस्तित्व एकरूप दिसावे.
   ....प्रल्हाद दुधाळ.


मंगळवार, २४ नोव्हेंबर, २०१५

भान.

भान .
सध्याचा जमाना
बोकाळला स्वार्थ
माणुसकी व्यर्थ
झाली आहे.
नाती कुचकामी
मोठा पैसा झाला
कृतघ्नपणाला
भाव आला.
एक एक काडी
बांधले घरास
फुका झिजलास
कुणासाठी?
कोणी नसे तुझे
येता ती संकटे
लढशी एकटे
जेथे तेथे.
आता तरी जाण
अंहकार फोल
जीवनाचे मोल
खरे काय?
सोड मोह माया
सजव हे क्षण
आनंदाचे भान
ठेव सदा.
   .....प्रल्हाद दुधाळ.

शनिवार, २१ नोव्हेंबर, २०१५

उपदेश.

उपदेश .
गोत्यामधे येतो
उच्चारता काही
अर्थ काहीबाही
काढती ते.
बोलणेच आता
होतो आहे गुन्हा
शब्द तेच पुन्हा
वैरी होती.
वाचा ही असोनी
होत आहे मुका
त्याच त्याच चुका
कशापायी?
कशासाठी देवा
बुध्दी अशी दिली
गहाण ठेवली
स्वार्थापायी.
वावगे दिसता
कर डोळेझाक
घुसू नये नाक
नको तेथे.
येवू दे मुखात
शब्द फक्त गोड
होतील ते लाड
जगात या.
.....प्रल्हाद दुधाळ.

गुरुवार, १९ नोव्हेंबर, २०१५

घुसमट.

 जागतिक पुरूष दिनाच्या निमित्ताने ....

घुसमट .
तू  तर पुरूष आहेस ....
बायकांसारख रडतोस काय ?
बाप्प्यासारखा बाप्प्या  ना रे तू
भावनाशील व्हायचे कामाचे नाय!
कष्ट करायचे, कुटूंबियांसाठी खपायचे
हे तर तुझे कर्तव्यच असते
तू फक्त कणखरपणा दाखव
पुरूषाचे ह्रदय पाषाणाचेच असते!
भावना आत तुझ्या दाबून टाक
फोड डरकाळी जसा की आहेस वाघ
मार एखादा तरी मिशीला ताव
पळपुटेपणाला तुझ्या नाहीच भाव!
अरे पुरूष आहेस ना तू ?
मग मर्दासारखा वागत जा
मुळूमुळू रडायचे बिल्कूल नाय
पुरूषाला कधी कुठे मन असते काय???
                    .....प्रल्हाद दुधाळ.

बुधवार, ४ नोव्हेंबर, २०१५

रंगभूमी.

रंगभूमी.
आयुष्य रंगभूमी,जीवन एक नाटक. 
आहेस नाटकातला  तू कलाकार एक.
नाटकाची असे नियती  संहिता लेखिका. 
प्रयोगाचा या दिग्दर्शक साक्षात निर्मिक. 
जशी तुझी भूमिका तशीच वठवायची. 
पदरचे संवाद,प्रसंग नको मुळीच.   
हट्टाने केलास बदल,होईल अनर्थ. 
सामोरे जावे लागेल रोषाला सगळ्यांच्या. 
दिग्दर्शक लेखक आणि प्रेक्षकांच्या. 
बदलून तो जाईल या नाटकाचा अर्थ. 
तेंव्हा दिलेल्या भूमिकेत ओत जीव. 
दिसू दे तुझ्यातले अभिनयाचे कसब. 
अभिनयाने अस्सल मिळूदे समाधान. 
मग लाभेल तुलाही आनंद समाधान. 
वाढेल यश किर्ती पैसा भरपूर मान.
लेखक दिग्दर्शकांच्या गळ्याचा ताईत तू. 
म्हणून म्हणतो तू नकोच उतू वा मातू .
फक्त अभिनय तो होउ दे जीव ओतून. 
दिग्दर्शकाने दिलेल्या तुझ्या भूमिकेत जा. 
एकदा नजरेने या जीवनाकडे पहा!
                    ......प्रल्हाद दुधाळ.

(दि.05/11/2015, मराठी रंगभूमी दिन)

सोमवार, २६ ऑक्टोबर, २०१५

शिकवण.

शिकवण.
सहवास अल्पकाळाचा लाभला  
दादा त्यांना आम्ही सारे म्हणायचो.
अनुभवांची शिदोरी दिली मोठी
मर्म जीवनाचे मुखातून ऐकायचो.
अक्षरांची नव्हती त्यांना ओळख 
कमावले खूप व्यवहारज्ञान
माणुसकीचे होते वागणे बोलणे
गावामध्ये मिळायचा मोठा मान.
तरकारीचा होता छोटासा धंदा
कौशल्याने पिकायची अल्प शेती
आयुष्य जरी ते खडतर त्यांचे
पोटापुरती त्यांची कमाई होती.
वास्तवात जगणे होते त्यांचे
वारशात मिळाली ती शिकवण
म्हणायचे बाळा प्रगतीसाठी
घ्यायला हवे भरपूर शिक्षण.
शब्द तळमळीचे प्रमाण मानून
अजून नवे काही शिकतो आहे
त्यांनी दाखवलेल्या मार्गाने चालून
आनंदाने आयुष्य जगतो आहे.  
         ....प्रल्हाद दुधाळ .
  


रविवार, २५ ऑक्टोबर, २०१५

बाप

बाप.
चाहूल लागता पितृत्वाची
मन त्याचे हरखून जाते.
एरवीचे कणखर हृदय  
हळुवारपणे हळवे होते.
आगमन आपल्या बाळाचे
आई आत अनुभवत असते
चेहऱ्यावरचे तेज तिच्या
पित्याला सुखावत असते.
आई वेदना सहन करते   
बाहेर तो तळमळत असतो
रडू ऐकून नव शैशवाच
बापाचा अडला श्वास सुटतो.
क्षणोक्षणीची प्रगती पाहून
बाललीलांनी जीव त्याचा थोडा
झुकला न कुणापुढे कधीही
खेळात बापाचा त्या होतो घोडा.
दिवस जातात वर्षे जातात
बाप मुलासाठी खपत रहातो
शिकता शिकता एक दिवस
मुलगा बापापेक्षा शहाणा होतो.
तारुण्याच्या त्या कैफात जेंव्हा  
आईबापाची या वाटते लाज
शब्दांचे होतात खोलवर घाव  
शिव्याशापांचा होतो आवाज.
राजाराणीच्या संसारात आता  
म्हाताऱ्याची या अडचण होते
लज्जालक्तरांचे गाठोडे बांधून  
वृध्दाश्रमात रवानगी होते.
मान्य श्रावणबाळ नव्या युगात
इतिहासजमा झालेला आहे
ज्याने जपले जीवापाड बाळ
संस्कार सारे विसरला आहे!
खाल्ल्या खस्ता इतक्या ज्यांनी
कर त्यांच्यासाठी एवढे फक्त
कधीमधी वेळात वेळ काढून   
दोन शब्द मायेने बोल फक्त.
       ......प्रल्हाद दुधाळ, पुणे (९४२३०१२०२०)  


सोमवार, १२ ऑक्टोबर, २०१५

प्रयत्न.

प्रयत्न.
एकांतात माझी सावली शोधतो आहे.
माझ्याच अंतराशी गूज बोलतो आहे.  
मांडता शब्दात कधी आले न मजला
लिहिले शब्द सत्य उगा खोडतो आहे.
विचार मनास छळती नको नको ते
नाते ते विवेकाशी आज तोडतो आहे.
जड पाठीवरी झाले अपेक्षांचे ओझे
निखळले सांगाडे बळे ओढतो आहे.   
तुटू पाहती जपली हृदयाची नाती  
सांधूनी मनांना ती पुन्हा जोडतो आहे.

         ......प्रल्हाद दुधाळ.

बुधवार, १६ सप्टेंबर, २०१५

कर प्रयास!

कर प्रयास!

हार जीत है मामुली बात
महत्वपूर्ण है किया प्रयास
हरदम मुश्किले आयेगी
जीत तुझे मिल जायेगी
खुद पर तू कर विश्वास
जमकर तू कर प्रयास!

समझ खुदको ना कमजोर
हीम्मतसे लगादे पुरा जोर
अपनी शक्ती को ले पहचान
दूर करके अपना अज्ञान
बन जायेगा तू भी खास
जमकर तू कर प्रयास!

मुकाबला कर हर हालातोंका
जज्बात और आंधी तुफानोंका
डरकर कदम कभी ना रोकना
गम अपना तू हसकर सहना
टूट ना देना कभी तू आस
जमकर तू कर प्रयास!

.......प्रल्हाद दुधाळ.